De deur op een kier is een serie blogs over de mensen die ik in mijn werk als psycholoog tegen kom. Ze komen bij me, omdat ze iets willen veranderen. Daarmee zetten ze de deur op een kier voor nieuw relatiegeluk. In dit artikel gaat het over Anne die zich schaamt voor haar gevoelens en samen met haar man in relatietherapie komt.
“Zo’n relatietherapie mislukt geregeld”, zei een collega me. Ik was verbaasd. Zou zij dan zo veel minder effectief zijn in haar relatietherapie dan ik? Maar toen realiseerde ik me, dat het er ook aan ligt, wat je als mislukking ziet. Niet elke relatietherapie waarbij men uit elkaar gaat, is per definitie mislukt. Integendeel, niet alleen is het soms niet te vermijden, soms vind ik het ook echt beter.
Neem het voorbeeld van Anne. Ze komt bij mij in therapie omdat ze het helemaal niet meer ziet zitten. Niets meer. Ze is gestopt met werken, valt geregeld uit tegen haar dochtertje, wil niet meer afspreken met haar vriendinnen, het liefst zou ze in bed blijven met een deken over haar heen en dan de hele dag huilen. De reden is dat ze verliefd is geworden op een andere man. Hier schaamt ze zich enorm voor. Van haar eigen man kan ze geen intimiteit meer verdragen. Geen seks, maar ook al geen knuffel. Ze wordt al naar als ze eraan denkt. Haar man is vergevingsgezind en wil niets liever dan hun relatie redden. Hij heeft haar gevraagd om in therapie te gaan en aan zichzelf te werken, het ziet ernaar uit dat ze zichzelf kwijt is. Zo voelt het voor haar ook.
De eerste paar sessies besteden we aan een soort emotiemanagement en zelfcompassie. Door zich zo te schamen en zichzelf haar verliefdheid kwalijk te nemen, komt ze van de regen in de drup. Terwijl we daaraan werken, bekruipt me steeds meer een vreemd gevoel, ik kan er de vinger niet op leggen, maar het lijkt wel, of ze de woorden van iemand anders napraat.
Ik vraag of Christiaan eens mee kan komen naar een sessie en dat doet hij maar al te graag. Met veel enthousiasme begint hij me te vertellen wat er allemaal mis is met Anne en waardoor ze verliefd werd op die ander en hoe het allemaal goed komt als ze zich maar richt op haar liefde voor hem. Ik vat het nu even heel kort samen, want het was een stortvloed van bijna tien minuten. Toen heb ik hem de mond gesnoerd. Ik zag dat hij het zelf allemaal geloofde, maar wat een manipulatieve uitspraken. Ik schrok ervan.
Ook schrok ik van de manier waarop Anne naast hem zat te knikken en zich voor haar tekortkomingen zat te schamen. Zelfs het feit dat zij vrienden, familie en collega’s heeft met wie ze een fijne band heeft, terwijl hij dit allemaal niet heeft, wist hij op een of andere manier te presenteren als een tekortkoming van haar kant. Als ze nu maar stopte met werken en meer thuis zou zijn, zou het allemaal goed komen. Anne voelde natuurlijk dat dit niet klopte, maar ze wou het graag geloven. Waarom weet ik niet, dat zal die magische liefde wel zijn. Maar er klopte werkelijk niets van.
IJverig had ik zo veel mogelijk van zijn woorden opgeschreven en ik ging ze in stukjes navertellen, terwijl ik steeds naging, of het feitelijk wel klopte wat hij zie. Ook vroeg ik serieus na, waarom dit een tekortkoming van haar kant was. Bij de vrienden en familie gaf hij aan, dat het haar afhankelijkheid aantoonde. Blijkbaar vond ze het nog steeds belangrijk wat een ander dacht en vond, in plaats van een duidelijke keuze voor haar gezin te maken. Hier greep ik in. Het is een tekortkoming als je geen goede banden met vrienden, familie en collega’s hebt, niet andersom.
Er volgden nog een aantal gezamenlijke gesprekken. Hij stond er steeds meer open voor en ging zelf in therapie bij een collega van me. Of dat gaat helpen weet ik niet. Voor Anne en Christiaan als gezin was het echter te laat. Zij is inmiddels al weer enkele maanden samen met de man waar ze verliefd op was geworden. Degene die haar goed vond zoals ze is. Ik onderstreep dat. Daarom vind ik niet dat de relatietherapie mislukt is. Anne kwam bij me als emotioneel wrak. Ze zat vast in een destructieve relatie. Ook al bedoelde Christiaan het niet zo, met al zijn goedbedoelde adviezen en uitspraken over haar tekortkomingen maakte hij haar langzaam maar zeker stuk. We hadden laatst nog een skype gesprek omdat ze wat adviezen wilde over het voorstellen van haar nieuwe vriend aan haar dochtertje. Ik zag een stralende, sterke vrouw.